Oververhitting in een vroeg stadium herkennen

Het is weer zomer, dus er wordt van alle kanten gewaarschuwd dat je goed moet opletten om te voorkomen dat je hond oververhit raakt. Op social media worden nog steeds allerlei adviezen gegeven die gebaseerd zijn op oude mythen en van ‘horen zeggen’  die wetenschappelijk totaal niet onderbouwd zijn. Er zijn de laatste tien jaren ontzettend veel goede onderzoeken gedaan naar oververhitting bij honden waaruit veel goede wetenschappelijk onderbouwde adviezen zijn voortgekomen.

Een van de belangrijkste aanbevelingen uit die onderzoeken voor sporthonden zoals bij Canicross en Canitrail zijn net als bij hardlopers:

1 – Eerst afkoelen, daarna transporteren.

2 – Koelen met water, ofwel onderdompeling in koud water voor jonge/gezonde honden, ofwel verdampingskoeling (toepassing van water naast luchtbeweging van een ventilator/airconditioning/briesje) voor oudere/zieke dieren.

Onderzoekers Anne Carter en Emily Hall uit de UK hebben op hun website diverse onderzoeken met linkjes op het gebied van oververhitting en preventie staan voor iedereen die meer wit leren over dit onderwerp.

” Anne en Emily zijn jarenlang bij diverse canicross-races geweest voor observaties en zagen honden hun mensen letterlijk naar meren, beken, vijvers, peuterbaden, en welk koud water er ook beschikbaar was slepen om in af te kunnen koelen. En dat water was echt KOEL; we hebben een meer gemeten met water van 0,5˚C, en de honden renden er regelrecht in en bleven daar tot ze klaar waren om eruit te komen, in december.

Onderdompeling in koud water is DE aanbevolen koelmethode voor jonge, gezonde personen met HRI (zonnesteek). Er is een schat aan bewijsmateriaal uit de paarden- en menselijke geneeskunde om koudwaterkoeling te ondersteunen als de meest effectieve behandeling voor ernstige hyperthermie. Bij honden is er misschien minder bewijs, maar het beschikbare onderzoek ondersteunt koudwaterkoeling. We hebben al eerder gesproken over een studie die in 1980 werd gepubliceerd, en hoewel deze studie volgens de huidige normen geen ethische goedkeuring zou krijgen, moeten de resultaten niet vergeten worden. Honden met HRI koelden sneller af in water van 1-16˚C dan in water van 18-25˚C. Comateuze honden met HRI hadden de hoogste afkoeling in water van 1-3˚C, maar er moet worden opgemerkt dat comateuze honden langzamer koelden dan bewuste honden. Dit komt omdat comateuze honden stoppen met hijgen, en hijgen is een essentiële methode voor thermoregulatie voor hotdogs.

Dat gezegd hebbende, ELK water (koeler dan de hond) is beter dan GEEN water.” uit Myth Busting – Cooling Hot Dogs

De eerste vroege signalen van oververhitting
Maar uiteindelijk is nog steeds het beste om bij je hond oververhitting te voorkomen door hem goed te leren lezen. Ga je met je hond hardlopen, actief spelen, dan stijgt automatisch z’n kerntemperatuur. Een hond zweet niet zoals wij mensen via de huid om af te kunnen koelen, ook al heeft ie een paar zweetklieren onder z’n voetzooltjes. Door te hijgen kan een hond via verdamping van waterdruppeltjes op het tongoppervlak (evaporation) z’n lichaamstemperatuur reguleren en zo z’n warmte kwijtraken. Maar ook door overdracht van lichaamswarmte naar een koeler oppervlak (conduction) door in de koelte van een plas water of gras in de schaduw te gaan liggen. Het verkoelende effect van bewegende lucht, denk aan een koel windje of ventilator, kan mits de vacht niet te dik is ook enige verkoeling bieden.
Factoren die oververhitting beïnvloeden

Externe factoren zoals temperatuur, luchtvochtigheid, wind, ondergrond, omgeving en interne factoren zoals de algemene fitheid, karakter (drive en pleasen), mate van gehydrateerd zijn en geacclimatiseerd zijn, zijn voor je hond van invloed op het kunnen omgaan met warme weersomstandigheden. Bij plotse weersveranderingen het hele jaar door of bij de eerste warmere dagen in juni, juli en augustus is het belangrijk om extra alert te zijn op de eerste tekenen van oververhitting.

Naast het bekende rijtje van honden met een verhoogd risico, zoals oudere honden, uitgedroogde honden, honden met overgewicht, grote honden, zwarte honden, honden met een dikke vacht en honden met een platte neus en ademhalingsproblemen, heeft dus ook het karakter van de hond en de intensiteit van de activiteit een grote invloed.  Een hoog-energy hond heeft vanwege z’n enorme ‘drive’ sneller kans op oververhitting als een meer relaxte hond. Net als een hond die erg gericht is op het ‘pleasen’ van z’n baas meer over z’n grenzen gaat en minder duidelijke signalen laat zien. Bij activiteiten die intensief zijn zoals hardlopen, met een bal spelen of een stressvolle omgeving gaat de kerntemperatuur van je hond omhoog waardoor de kans op oververhitting groter wordt.

Maar wat zijn dan die typische vroege signalen?
Vaak missen baasjes de eerste milde signalen van hitte-stress terwijl die juist zo belangrijk zijn om erger te kunnen voorkomen. Of ze zien die signalen wel, maar denken dat er dan nog niets aan de hand is. Uit onderzoek blijkt dat 95% van de honden die bij de dierenarts komen met milde hitte-stress klachten het overleeft, terwijl 50% van de honden met ernstige hitte-stress klachten die bij de dierenarts komen het helaas niet overleeft.
c
Maar wat zijn die eerste signalen dan?

• Schaduw zoeken (misschien jouw schaduw)
• Niet reageren op bevelen, wat vaak wordt aangezien voor ongehoorzaamheid
• Vertraagde terugkeer naar geleider/eigenaar
• Langzamer lopen of helemaal niet willen lopen
• Water zoeken
• Loensen van de ogen of kleine geknepen ogen
• Progressieve verlenging van de tong
• Spateltong; de tong verandert vaak onderaan van vorm en ziet eruit als een schop (zo breed mogelijk voor een optimale verdamping) De tong kan zelfs langs de randen rondscharrelen of krullen
• Tong hangt uit en “floppy” (let op subtiel verlies van spiertonus in de tong)
• Hijgen/Glimlach, naarmate de hitte en het hijgen toenemen, gaan de mondhoeken verder naar achteren open, waardoor meer van de achterste kiezen bloot komen te liggen (dit is om meer van de slijmvliezen bloot te leggen en zo het oppervlak en de luchtwegen te maximaliseren om de verdampingskoeling en de afvoer van warmte te vergroten)
  PS je hond lacht dus niet, maar heeft echt alles openstaan om te proberen af te koelen!!!!
• Hijgen/controle – kan de hond stoppen met hijgen? Als je hem een ​​beloningsspeeltje of iets lekkers laat zien, of zachtjes op zijn neus blaast, stopt hij dan met hijgen? Als hij dat doet, al is het maar voor een fractie van een seconde, dan heeft hij nog steeds controle over zijn hijgen. Als hij niet kan stoppen, heeft hij geen controle en heeft hij het echt te warm.

c

Onmiddellijk stoppen bij de eerste signalen
Zodra je de eerste signalen van oververhitting bij je hond ziet stop je onmiddellijk met alles waar je hond nog meer oververhit van kan raken zoals hardlopen, spelen, stress etc. Ga vervolgens onmiddellijk met je hond in de schaduw staan, laat je je hond plat liggen in een plas water of op het koele gras en biedt je hond kleine beetjes water om te drinken aan. Of het water dan koud of lauw is doet er niet toe. Je stopt onmiddellijk met wat jullie op dat moment aan het doen zijn om te voorkomen dat je hond in dit stadium verder oververhit raakt. Vergeet niet dat oververhitting een momentum heeft, dus terwijl je bezig bent met het afkoelen van je hond kan de kerntemperatuur van je hond nog even verder omhooggaan voordat het afkoelen echt effect heeft. Wacht dus niet te lang met afkoelen, maar reageer direct!
c

Weet wat normaal is
Sport je met je hond dan met je weten wat normaal is bij je hond, hoe je hond normaal rent, zodat je eventuele vroege signalen kunt opmerken. Weet dat honden met een hoge ‘drive’ signalen goed kunnen verbergen. Een hond in z’n ‘drive’ kan signalen verdoezelen, en pas problemen laat zien na een training, tijdens een korte drink-plaspauze, of pas na het overschrijden van de finishlijn.

Bij twijfel?
Twijfel je of je hond oververhit raakt, neem dan bewust een korte pauze en let op signalen zoals ademen met een wijde opengesperde mond, een hijgende glimlach, spateltong, overmatig hijgen, dik wit speeksel op de tong. Let op of je hond reageert op een voor hem zeer bekend commando en geef een voertje waar je hond normaal gesproken echt helemaal gek op is. Reageert ie hier niet op, dan is je hond teveel afgeleid omdat ie zich volledig moet focussen op het proberen z’n lichaamstemperatuur te beheersen. Ga bij twijfel pas weer verder als je merkt dat z’n ademhaling weer rustig en gelijkmatig is, z’n tong qua lengte en vorm weer normaal is, z’n ogen weer gewoon van vorm en ontspannen zijn en hij weer reageert op z’n naam/ commando en het lekkere voertje.
c

Meer informatie over de diverse studies betreffende hittestress en oververhitting vind je op de website van Hot Dogs-Heatstroke Education for Dog Owners.