Spierpijn, stijfheid of vermoeidheid…waar moet je op letten?!

Ga je Canitrailen met je hond dan is het goed om te weten dat honden na een voor hun op dat moment zware inspanning net als bij mensen stijfheid, spiervermoeidheid en spierpijn kunnen hebben. Dat is niet iets om je meteen zorgen over te maken, maar het geeft wel heel veel informatie over de fysieke fitness en de mate van getraindheid van je hond.
c

Spierpijn, stijfheid, vermoeidheid
Spierpijn is het mechanisme wat volgt op een zware inspanning waarbij er plaatselijk micro spierscheurtjes ontstaan in het spierweefsel.
Stijfheid is een reactie op een zware inspanning waarbij de pezen en gewrichten moeten wennen aan deze belasting.
En spiervermoeidheid is vaak het gevolg van vermindering van energiereserves.
c
Opbouwen
Net als bij mensen bouw je een nieuwe activiteit zoals Canitrailen rustig op waarbij je goed observeert hoe je hond fysiek en mentaal reageert op die belasting. Er is echter geen strikte richtlijn te geven over hoe je moet opbouwen, omdat je bijvoorbeeld bij een van nature atletische jonge hond nou eenmaal anders opbouwt als bij een hond die nog nooit aan sport heeft gedaan. Maar over het algemeen heeft een gezonde hond die iedere dag beweegt van nature een beter uithoudingsvermogen als een mens.
Veel hondeneigenaren werken de hele week en proberen een week aan lichaamsbeweging in twee vrije dagen te passen. Dit is niet goed voor de hond, omdat hij hierdoor geen trainingshardheid kan opbouwen en meer de neiging zal hebben om over z’n grenzen te gaan om optimaal te kunnen blijven genieten van jullie samenzijn. Beter is dus om regelmatig te trainen, geleidelijk de kilometers op te bouwen  met voldoende hersteltijd tussendoor.
c
Wennen of overbelasten
Als je begint met een nieuwe activiteit zal het lichaam daaraan moeten wennen. Niet alleen de spieren maar met name de gewrichten en pezen moeten wennen aan deze nieuwe belasting. Veelal uit dit zich in spierpijn direct na het sporten, omdat de spieren dan zogenaamd verzuurd zijn. De dag erna kunnen de spieren wat vermoeider voelen omdat de inspanning kleine microscheurtjes veroorzaakt die nog aan het herstellen zijn. Maar stijve en pijnlijke pezen de dag na de inspanning en de dag daarna is een duidelijke waarschuwing dat de minder goed doorbloede delen in het lichaam teveel zijn belast. Is een gewricht pijnlijk, warm en opgezwollen dan was de belasting duidelijk te hoog. Je zult in je opbouw dus een beetje gas terug moeten nemen totdat het lichaam gewend is aan de belasting. Check dus altijd een paar uur na de inspanning de gewrichten op temperatuur. Voelen ze erg warm aan, dan kun je ervanuit gaan dat de inspanning te intensief was.
c

Spierpijn = herstel = meer spiermassa
Spierpijn kan ook ontstaan door schade aan de spieren bij een onverwachte beweging; deze spierpijn komt vaak plotseling op en meestal is er dan direct sprake van een blessure ipv gewone spierpijn. Bij een blessure is er meer aan de hand en helpt rust alleen niet. Raadzaam is dan ook om meteen contact op te nemen met een dierenarts, fysiotherapeut of osteopaat.

Gewone spierpijn na fysieke inspanning komt daarentegen langzaam op gang. Deze vorm van spierpijn komt net als bij de baasjes eigenlijk door hele kleine haarscheurtjes in de spieren. Deze minuscule scheurtjes prikkelen de zenuwen, waardoor de spieren stijf en pijnlijk aanvoelen. Tijdens deze periode worden de afvalstoffen afgevoerd en de scheurtjes hersteld, wat de spieren sterker maakt. Wanneer het weer beter gaat en je dezelfde training opnieuw zou doen, zul je merken dat het makkelijker gaat omdat het lichaam zich heeft aangepast. Dat heet trainen!

Twee soorten spierpijn
Er zijn twee soorten spierpijn die horen bij twee verschillende processen na het trainen, namelijk vroege spierpijn en verlate spierpijn.

*Vroege spierpijn is een brandend gevoel in de spieren dat ontstaat tijdens de inspanning of binnen maximaal 1 of 2 uur na de sportactiviteit. Deze spierpijn wordt veroorzaakt door een opstapeling van melkzuur in de spieren die de zenuwuiteinden prikkelen. Melkzuur is een afvalstof die ontstaat bij het maken van energie uit glucose. Deze afvalstof wordt afgebroken in de lever. Als er meer melkzuur wordt geproduceerd dan de lever af kan breken, hoopt het melkzuur zich op in de spieren en ontstaat verzuring. Er kan dan kramp ontstaan.

*Verlate spierpijn (DOMS – Delayed Onset Muscle Soreness) ontstaat bij honden vaak binnen 12 tot 24 uur tot zelf 3 dagen na inspanning. Verlate spierpijn wordt veroorzaakt door hele kleine scheurtjes in de spiervezels, waardoor de spieren pijn doen en minder belastbaar zijn. Deze scheurtjes zorgen er op den duur voor dat de spier sterker wordt. Het lichaam gaat de scheurtjes herstellen en er ontstaat een supercompensatie. Dat wil zeggen dat het lichaam zich herstelt boven het oorspronkelijke niveau en zich voorbereidt op de volgende zware belasting door extra spiervezels aan te maken.

Volledige rust om je hond te laten herstellen van verlate spierpijn is niet aan te raden. Daardoor doe je de supercompensatie als gevolg van jullie training volledig teniet en zullen de gewrichten en pezen onvoldoende hardheid opbouwen. Het is veel beter om activiteiten te doen die de de bloedtoevoer naar de spieren vergroot, zoals de dag erna actief te herstellen in de vorm van een rustige korte niet al te intensieve training.

*Verlate spierpijn of blessure
Verlate spierpijn voel je vaak aan beide kanten van je lichaam, terwijl een blessure of een verrekte spier normaal gesproken aan één kant voorkomt. Blijft de ‘spierpijn’ of stijfheid wekenlang aanhouden en zou je het lichaam blijven belasten, dan is de kans groot dat je een blessure aan het kweken bent.
c

Hoe kun je spierpijn herkennen bij je hond?
Vaak zien we spierpijn bij onze viervoeter over het hoofd, omdat honden over het algemeen meesters zijn in het verbergen van pijn. Tekenen van pijnlijke spieren bij honden zijn onder meer:
– Moeite met opstaan ​​na het liggen
– Weigeren de trap op of af te lopen
– Onwil om te springen, bijvoorbeeld op de bank
– Kreunen bij bewegen

1. Veranderingen in de gang
   De manier waarop een dier beweegt, zegt veel over hoe een dier zich voelt. Honden, katten en paarden zullen alleen hun gebruikelijke gang veranderen als daar een reden voor is. Neem veranderingen in de gang dan ook altijd serieus: hinken, kreupelen, afwijkingen in het afwikkelen van poot, het naar buiten gooien van een poot en stijfheid. Maar veranderingen kunnen ook veel subtieler zijn. Bijvoorbeeld dat je pas ziet dat iets niet helemaal lekker loopt als ze beginnen te draven of rennen. Je kunt er dan niet altijd helemaal de vinger op leggen wat het is. Vaak is er een geoefend oog voor nodig om te kunnen ontdekken wat er pijn doet en waar.
2. Veranderingen in gedrag
   Pijn kost een hele hoop energie en kan je hond een kort lontje geven. Dit kan zich uiten naar de verzorgers van het dier, maar ook naar andere dieren. En dat is ook wel logisch. Een dier met pijn voelt zich kwetsbaar en wil dan geen polonaise (zoals spelende soortgenoten) aan zijn lijf. Naast chagrijnig gedrag, kunnen dieren ook sloom overkomen, alsof ze geen zin hebben om te gaan lopen, spelen of rijden.
3. Veranderingen in houding
   Ook een verandering in houding kan verschillen van opvallend tot erg subtiel. Zo valt een dier dat met zijn rug gebold of juist weggedrukt staat vaak wel op. Maar ook het niet meer vierkant kunnen staan of het anders verdelen van gewicht kan duiden op spierpijn.
4. Veranderingen in haarrichting
   Dit is een van de meest subtiele signalen van spierklachten. Patronen in de haarrichting worden beïnvloed door de vorm van de spieren die hieronder liggen. Als een spier niet goed kan functioneren of geblesseerd is, kan zo’n spier erg strak gaan staan. Soms kun je dit ook voelen. Dit veroorzaakt een trekkend effect aan de huid en dat zie je ook aan de vacht. Als er meer chronische problemen zijn waarbij de spieren erg gespannen zijn, kan dit invloed hebben op de doorbloeding in dat gebied. Door de slechte circulatie kan dan een droge, schilferige vacht en huid ontstaan.
5. Minder willen worden aangeraakt
   Als een dier dat normaal graag geborsteld en geaaid wil worden dit plotseling niet meer wil, moet dit een rode vlag zijn. Dit kan vrij lokaal zijn. Zo kan bij honden de achterkant van de hamstrings (loopt over de achterkant van de achterpoten) vaak erg gespannen zijn.
   c

Herstel bij honden
Honden herstellen sneller als mensen, omdat zij veel meer gebruik maken van hun op vetzuren gebaseerde aerobe energiesysteem. Dit systeem is de voornaamste energiebron voor de echte diesels waarbij vetzuur met grote hoeveelheden zuurstof wordt afgebroken tot grote hoeveelheden energie, koolstofdioxide en zuurstof. Kenmerkend aan dit energiesysteem is de zeer grote voorraad die je vele dagen kunt inzetten voor extreem lange afstanden op laag tempo met een hoger zuurstofverbruik. Er is dan ook bij honden veel minder sprake van echte verzuring van de spieren als bij mensen.

Pezen daarentegen moeten voldoende en vooral geleidelijk belast worden om sterker te worden. Het probleem met pezen is dat ze slecht plotselinge toename van belasting verdragen mede vanwege een matige doorbloeding en daarmee herstelvermogen binnen de pees. Pezen herstellen dan ook veel langzamer als spieren. Een overbelaste pees wordt minder elastisch, minder trekvast, kan slechter energie opslaan en retourneren. Het belasten van pezen en gewrichten moet je langzaam opbouwen. Door niet regelmatig of ineens te intensief te sporten loopt je hond het risico op een peesblessure en problemen bij het bewegen. Zijn de spieren hersteld maar de pezen nog niet dan is de kans groot dat je hond overbelast raakt en hardnekkige peesblessures kan ontwikkelen.

De mate van herstel geeft een goede indicatie in wat voor conditie jouw hond zich bevindt. Hersteld jouw hond zich langzaam (hond blijft hijgen en/of liggen en/of blijft zich continu uitrekken) dan weet je dat je te ver bent gegaan en zul je met je training een stapje terug moet doen. Een goed herstel na een intensieve inspanning is een indicatie dat je hond fit en gezond is.

Vergeet niet dat je hond niet alleen vanwege de lichamelijke inspanning moet herstellen, maar ook vanwege alle nieuwe indrukken en mentale prikkels. Loop je bijvoorbeeld in een groep of in een nieuwe omgeving dan is een dag rust om alle prikkels te kunnen verwerken logisch.

Zorg voor voldoende water voor, tijdens en na de sportactiviteit. Water is essentieel voor iedere hond die goed presteert en herstelt. Water helpt onder andere bij het handhaven van een normale lichaamstemperatuur, smeert en beschermt de gewrichten, en helpt onder meer bij de vertering van voedsel en de opname van voedingsstoffen. Uitdroging kan de prestaties verminderen en kan leiden tot blessures. Daarom moet er tijdens en na het sporten water worden gegeven om honden goed gehydrateerd te houden.

Geef je hond de juiste voedingstoffen voor een goed herstel van de spieren (denk aan een vet- en eiwitrijk dieet) en pezen (denk aan collageen zoals in een bottenbouillon). Uiteraard helpt een goede cooling down in de vorm van bijvoorbeeld 10 tot 20 minuten rustig uitwandelen (lekker snuffelen) met een paar lichte rekoefeningen van de wervelkolom na de sportactiviteit.

Massage kan ook ingezet worden om de circulatie in het spierweefsel te verbeteren en het herstel van het spierweefsel te versnellen. Maar ook je hond na afloop van de sportactiviteit een Back on Track deken/ jasje aandoen helpt bij het spierherstel. Het reflecteert de lichaamseigen infrarode warmte naar de huid, de gewrichten en spieren tot wel 5 cm diep. De reflectie van infrarode warmte bevordert de bloedcirculatie, geeft een pijnstillend effect, is ontstekingsremmend en helpt mee aan een sneller herstel.
c

Monitoren progressie
De progressie van je hond goed kunnen monitoren is niet makkelijk. Veel honden zijn namelijk een meester in het verbergen van ongemakken en zullen alles voor hun baas willen doen ook al gaan ze dan ver over hun grenzen. Het vraagt van jou als baasje dan ook heel veel kennis over jouw eigen hond. Goed en vooral neutraal en feitelijk observeren van je hond is dan ook een vereiste.

Spierpijn na een sportactiviteit is niet erg; niet of nauwelijks willen bewegen later op de dag na de sportactiviteit is zorgelijk; stijfheid twee dagen na de sportactiviteit is niet meer normaal. En voor pezen en gewrichten is een actief herstel beter als een passief herstel.