Warmte en Honden; waar moet je op letten

De zomer is een geweldige tijd om erop uit te trekken met je hond. Maar honden verdragen de hitte niet zo goed als hun baasjes. Wanneer mensen het warm krijgen, beginnen ze te zweten via de huid, maar honden kunnen dit alleen doen via de kussens onder hun poten en door te hijgen. Hijgen is daarbij hun belangrijkste koelmethode.

Maar hijgen kan de lichaamstemperatuur slechts tot op een zekere hoogte regelen. Naarmate de temperatuur en de luchtvochtigheid stijgen, kan de hond niet meer afkoelen door alleen maar te hijgen. Dit leidt tot een verhoogd risico op oververhitting bij honden, wat mogelijk dodelijk is. Op het internet en op Facebook zijn er gelukkig heel veel artikelen die gedeeld worden over hoe je kunt voorkomen dat je hond in deze temperaturen oververhit raakt. Er is niets ergers dan als je door wat simpele ingrepen had kunnen voorkomen dat je hondje komt te overlijden door oververhitting.

Realiseer je dat warmte voor honden bepaald niet ongevaarlijk is.  Een hond die zijn warmte onvoldoende kwijt kan doordat hij bijvoorbeeld druk heeft gespeeld in de warme zon, kan uiteindelijk een warmte-shock krijgen. Een hond die in shock raakt, zakt door zijn poten en is zijn coördinatie kwijt.  Wanneer een hond te lang in shock blijft, kan hij uiteindelijk overlijden!

 

HOE RAAKT EEN HOND ZIJN INTERNE WARMTE KWIJT 

• Lucht in- en uitademen: Dit is de belangrijkste methode die een hond gebruikt om zichzelf af te koelen. Je hond hoor je zwaar en snel hijgen zelfs als het maar matig warm wordt. Dit is volkomen normaal. Door dit te doen, laat je hond koele lucht in zijn lichaam circuleren, waardoor de lichaamstemperatuur daalt. Hoe koeler de lucht, hoe effectiever deze methode is. De lichaamstemperatuur van een hond is normaal gesproken 38° C – 39° C (puppy’s vaak iets hoger). Hoe hoger de luchttemperatuur wordt, hoe minder effectief deze methode is.
• Geleiding:Honden gaan op een koele ondergrond liggen om zo de warmte van hun lichaam over te brengen naar de koele ondergrond. Koel zand, schaduw, koele stenen, allemaal manieren om af te koelen. In de liezen en oksels, op de buik en onder de voetzolen heeft de hond graag koelte als hij z’n warmte kwijt wil.
• Verdamping: Dit gebeurt door te hijgen. De hond zal lucht over de tong en in de longen laten circuleren. Het speeksel en het vochtige slijmvlies van de longen zullen verdampen en de energie van de lucht absorberen in plaats van dat de energie wordt overgebracht naar het oppervlak van de tong of longen. Mensen gebruiken deze methode door te zweten.
  c

Als de luchttemperatuur de lichaamstemperatuur van je hond nadert, kan de hond zichzelf niet meer koelen!!!!
Gewoon sporten of spelen bij warmer weer kan leiden tot oververhitting in verrassend korte tijd, slechts tien minuten lopen kan al te veel zijn.
Voorbeeld: de lichaamstemperatuur van de hond in volledige rust is binnen in het huis 37,5° C. Je neemt de hond naar buiten waar het 29° C is met een luchtvochtigheid van 53%. Nadat we in een rustig tempo een klein stukje hebben hardgelopen, was z’n lichaamstemperatuur al gestegen naar 39,9° C!
c

Het effect van hoge relatieve vochtigheid
De gemiddelde luchtvochtigheid in Nederland in de zomer is tussen de 74% en 82%.  Dat betekent dat de relatieve vochtigheid in de lucht erg hoog is en het moeilijk is om je vocht kwijt te raken.  Je hond reguleert zijn lichaamstemperatuur door te hijgen; zo circuleert de hond frisse lucht in zijn lichaam en koelt hij zichzelf af. Hoe koeler de lucht, hoe beter dit werkt. Maar als de lucht al zo vol zit met water, kan het speeksel en slijmvlies op de longen net als het ‘zweet’ bij ons mensen nauwelijks verdampen. Je kunt dus letterlijk niet je warmte kwijt omdat het vocht niet kan verdampen en er dus geen verkoelend effect optreedt . In onderstaande Hitte Index Hondensporten staan wat richtlijnen mbt het sporten met je hond bij bepaalde temperaturen en luchtvochtigheid.

c

HYPERTHERMIE
Als je hond zijn warmte niet kwijt kan, is er gevaar voor oververhitting, ook wel hyperthermie genoemd. Je hond wil graag afkoelen, maar het lukt niet! Als de lichaamstemperatuur van je hond te hoog wordt (> 41 °C), kunnen organen als het hart, de lever, hersenen en de nieren beschadigd raken. Oververhitting kan zeer plotseling optreden; honden kunnen in het ergste geval eraan overlijden.

Wat zijn de alarmsignalen als een hond oververhit raakt?

Fasen van oververhitting:
1. Hijgen, koele plekjes zoeken, geen rust meer hebben op één plek
2. Hard hijgen, kwijlen, braken, diarree
3. Slijmvliezen worden bleek
4. Niet meer reageren op prikkels, apathisch, shock erg hijgen
Bij meting temperaturen tussen 40.5 °C en 42 °C !!!
c

Zodra je vermoedt dat je hond oververhit raakt kun je meteen de volgende dingen doen:

• Schaduw: Haal je hond uit de zon of uit de warme auto en leg hem in de schaduw.
• Rust: Gun je hond rust. Als hij nu gaat lopen of rennen zal de temperatuur verder stijgen.
• Water: Laat je hond water drinken met een normale temperatuur (geen ijswater). Door het water zal je hond van binnenuit afkoelen.
• Strand: Zorg dat je hond geen zeewater drinkt. Dit geeft meer schade dan dan het goed doet.
• Pootjebaden / zwemmen: Laat, indien mogelijk, je hond in het water liggen/zwemmen. Neem hier ruim de tijd voor.
• Tocht: Droog je hond niet af, dek je natte hond niet af met een handdoek en laat je hond op de tocht staan (houd de raampjes van je auto open)
• Bontjas: Bij oververhitte dieren met een dichte vacht, adviseert een dierenarts de buik van je hond te scheren. Het is niet leuk, maar bedenk dat je hond, als hij niet snel afkoelt, kan overlijden!
• Alcohol: Een hond koelt het snelst af met alcohol. Dep de alcohol op de onbehaarde plekken van de hond (liezen, oksels, keelgebied, enzovoort). Alcohol zorgt dat de bloedvaten zich verwijden, zodat de hitte sneller afgevoerd kan worden.

Wanneer de lichaamstemperatuur boven de 41 graden stijgt, dan maakt het niet uit wat je doet: als je de hond maar zo snel mogelijk afkoelt!

 

TIPS OM OVERVERHITTING TE VOORKOMEN!!

Als baasje kun je voorkomen dat je hond oververhit raakt door een aantal dingen te doen of laten.
1. Laat je hond niet achter in de auto ( ook niet heel eventjes)
2. Doe jullie activiteiten vroeg in de ochtend of laat in de avond
3. Pas de soort activiteiten aan aan de temperatuur
4. Vermijd asfalt, betonnen tegels,  zand – en off road paden in de volle zon
5. Kam je hond regelmatig om dode haren uit z’n vacht te verwijderen voor meer lucht tussen de haren (isolatie)
6. Geef je hond voldoende water en koel de pootjes af in een laagje water
7. Beter in je koele huis als buiten in de schaduw
8. Zorg ervoor dat je hond kan hijgen
9. Het koelvest tijdens of na een korte wandeling ter bevordering van het afkoelen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

c
cc

1.Laat je hond niet achter in de auto ook al heb je een raampje openstaan.
Al binnen tien minuten stijgt de temperatuur in je auto met zo’n tien graden. Is het buiten 21 graden, dan is het na 10 minuten al 31 graden in je auto. Na een half uur zelfs al 40 graden. In het Social Experiment op YouTube kun je zien wat er gebeurt als mensen gevraagd wordt om 10 minuten in een auto te gaan zitten in de zomerse zon. Geen enkele proefpersoon heeft die 10 minuten gered.

2. Doe jullie activiteiten vroeg in de ochtend of laat in de avond als de temperatuur van die dag op z’n laagst is.
Laat in de middag doen we een klein blokje voor het nodige plaswerk, maar onze hond geeft vaak al na 5 tot 10 minuten aan dat hij terug naar z’n koele huis wil. Zo vroeg in de ochtend actief zijn levert ook nog eens hele mooie momenten op:)

3. Pas de soort activiteiten aan aan de temperatuur. Liever een relaxte kleine 5km vroeg in de ochtend dan een lange duurloop van 20km.
Honden doen ontzettend graag hun best voor hun baasje. Ze gaan daarbij vaak ver over hun eigen grenzen. Help je hond bij het creëren van een een zo prikkelarm mogelijke omgeving waarin hij lekker duf kan blijven liggen.  Probeer niet met je hond te lang te ballen in de zon of wild te laten spelen met andere viervoeters.

4. Vermijd op warme dagen het asfalt, betonnen tegels, opgewarmde zand – en bospaden in open terrein. Twijfel je of het te heet is voor de pootjes van je hond? Plaats 5 seconden lang de rug van je hand of blote voet op het oppervlak. Is het te warm voor jou? Dan zeker voor je hond!
Ga niet fietsen, wandelen op het heetst van de dag tussen 12:00 en 15:00 uur. Verplaats jullie uitje naar een ander moment van de dag 🙂
Meer hierover lezen? Kijk eens op de website van rsdrnederland.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Kam je hond regelmatig om dode haren uit z’n vacht te verwijderen voor meer lucht tussen de haren en een betere isolerende werking van de vacht. “Baasjes denken vaak dat honden het heel warm hebben met hun dikke lange pels en willen hun hond hiervan verlossen door ze te scheren of te laten knippen. Integendeel, kort geschoren honden hebben het zelfs warmer en kunnen zelfs verbranden. Op de foto zie je een hond die half geschoren is en half normaal behandeld. Zoals gemeten met de infrarood warmtemeter, zie je dat het geschoren stuk beduidend warmer wordt dan het niet geschoren stuk. Daardoor is het niet slim om je hond te scheren. Ze kunnen het er zelfs nog warmer van krijgen, verbranden en zelfs mogelijkheid om huidkanker te krijgen. Honden hebben er dus helemaal geen baat bij geschoren te worden in de zomer. Wat beschermt tegen koude, beschermt ook tegen de warmte en omgekeerd.”  – citaat en foto is van website ‘dierenhoekske”.

Realiseer je dat een hond met een dunne vacht in de zon kan verbranden. Net als bij mensen kunnen honden een verbrande rode huid krijgen en er vervolgens erg veel last van hebben. Let vooral op bij honden die net geknipt of geplukt zijn. Bij deze honden is de huid niet gewend aan veel zonlicht waardoor de hond dus eerder zal verbranden.
Klik hier voor meer info over vachtverzorging bij deze hitte .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

c
6. Geef je hond voldoende water en als het kan laat ‘m lekker met de pootjes afkoelen in een laagje water. Op jullie wandeling in de ochtend of avond neem je extra water mee en/of heb je een extra fles met water in de auto voor na afloop. Het water niet ijskoud geven, want net als bij mensen kan dat diarree tot gevolg hebben. Geef door de dag regelmatig vers water…dat vinden wij zelf toch ook lekkerder?!
Is er een poeltje water in de buurt waarin je hond met z’n pootjes kan staan dan geeft dat wat extra verkoeling. Maar let wel op dat het stilstaande water onderweg niet besmet is met allerlei bacteriën waar je hond ziek van kan worden.

Zwemmen is prima ter afkoeling, maar zorg na afloop dat je hond goed opdroogt en niet te lang in de volle zon blijft staan. Kortharige honden kunnen door een te natte vacht sneller verbranden en bij langharige honden en honden met een dikke vacht kan de huid zelfs gaan broeien (vachtbroei), waardoor smetplekken kunnen ontstaan. Voor meer info: het verschijnsel vachtbroei

Wanneer het gedurende wat langere tijd warm weer is, bestaat er een grote kans op botulisme in stilstaand water. Hier kunnen honden ook ziek van worden. Laat je hond dus zwemmen in schoon, stromend water. Meer info over dit onderwerp vind je in de blog Water en Honden .

 

7. Beter in je koele huis als buiten in de warme schaduw?  Bij hoge temperaturen is het overdag binnen dankzij de nodige maatregelen koeler als buiten in de schaduw. Zet vroeg in de ochtend alle ramen en deuren tegen elkaar open om de warmte uit het huis te laten. Daarna gaat bij ons alles dicht. De ramen, de sunscreens en de gordijnen om de zon buiten te houden. Onze ventilators boven en beneden gaan aan en we maken onze eigen airconditioner met een aantal flessen bevroren water voor de ventilator. Lees op deze site hoe je je huis koel kunt houden.

De temperatuur binnen is bij ons dan ongeveer 26 graden, terwijl het buiten in de schaduw bijvoorbeeld 34 graden is.

 

8. Zorg ervoor dat je hond kan hijgen
Je hond hijgt om z’n warmte kwijt te kunnen net zoals de mens dat doet via zweten. Er zijn honden die het prettig vinden om een balletje in de bek te houden, maar tijdens jullie wandeling op het heetst van de dag kan dat zelfs gevaarlijk zijn. Omdat je hond al iets in de bek heeft zal hij nauwelijks hijgen en kan hij dus niet z’n warmte kwijt. Een zeer gevaarlijke situatie ontstaat zo voor je hond,…dus als het even kan, laat die bal thuis. Zijn jullie gewend om wandelen/ sporten met een snoetband (Gentle Leader), of draagt je hond een muilkorf, realiseer je dan dat de hond waarschijnlijk minder goed kan hijgen en dus veel slechter zijn warmte kwijt kan dan normaal.

9. Het koelvest ter bevordering van het afkoelen
Voor onze hond hebben we niet een koelmat maar een koelvest gekocht van een merk dat verkoelende producten verkoopt voor zowel mensen als dieren. Ik ben hier nogal sceptisch over want algemeen is het bekend dat als je een hond wil afkoelen je dat doet door water of in het extreemste geval puur alcohol te deppen in de oksels, onderbuik en voetzolen.  Mijn hond Quasar draagt het Aqua Cooling jacket. Wat mij het meeste aan dit product opvalt is het feit dat je het vest ‘droog’ aandoet bij je hond.  Voordat je het vest kunt gebruiken maak je het ongeveer 30 seconden nat en laat je het vervolgens een paar uur drogen zodat de verkoelende gelkristallen het vocht volledig kunnen absorberen. Op hun website staat: “De gelkristallen -HyperKewl ™ – gebruiken polymeer om snel water te absorberen. De chemische reactie creëert een langdurig koeleffect door verdamping van het water. Gebruikers  kunnen een koeleffect verwachten dat 6 tot 9 graden lager is dan de omgevingstemperatuur. De exacte temperatuur is afhankelijk van diverse omgevingsvariabelen zoals vochtigheid, luchtstroming en dergelijke. Let erop dat zeer hoge luchtvochtigheid van meer dan 90% de eigenschappen van het materiaal sterk zal verminderen en dat HyperKewl ™ producten alleen dan nog zullen werken bij voldoende luchtstroming.”

Tijdens de warme dagen wil mijn hond al na 5 minuten weer terug. Bij het dragen van een koelvest valt in eerste instantie meteen op dat hij minder aan het hijgen is, tijdens de wandeling alerter om zich heen snuffelt en dat we pas na 20 minuten weer terug zijn. Binnen in de koelte van het huis doen we het koelvest niet aan en valt op dat hij ook veel minder aan het hijgen is.

Het koelvest beschouw ik als een mooie aanvulling op wat we al doen bij extreem warm weer. Maar wat mij betreft hoeft het niet langer als 30 minuten en het liefst onder mijn toeziend oog na een inspanning om het verkoelingsproces extra te ondersteunen. Link naar de Review van het baasje van Thor op de foto met het cooling jacket aan.

10. Een aantal tips van anderen:
* Maak zelf een hondenijsje en geef met mate om maagdarmklachten te voorkomen. En geef het ijsje niet meteen aan je hond: je hond kan met zijn lippen of tong aan het ijsje blijven plakken. Laat het ijsje even staan of spoel het ijsje af onder de kraan. Een aantal do’s en don’ts over hondenijsjes vind je in dit artikel. 
* Goed laten drinken. Als ze slecht drinken maak dan een een soort vissoepje van bijvoorbeeld Icepaw of een koolvisje, voeg eventueel karnemelk aan het drinkwater toe of maak een kippensoepje.
* Mocht je nog wat meer willen weten, lees dan dit artikel op FB over het sporten met honden in warme omstandigheden

 

TOT SLOT; wetenschappelijke studie naar zonnesteek en hitteberoerte bij honden
Op 18 juni 2020 presenteerden Dr. Anne J. Carter en Emily J. Hall de allerlaatste resultaten van hun wetenschappelijke studie naar zonnesteek/ hitteberoerte bij honden. Gewoon sporten of spelen bij warmer weer kan ook leiden tot een zonnesteek in verrassend korte tijd, slechts tien minuten lopen kan al te veel zijn. Honden die werken of concurreren in warme omstandigheden lopen ook risico, dus het is essentieel om ervoor te zorgen dat ze koel blijven. Opvallend detail in hun onderzoek is dat een getrainde hond beter in staat is om om te gaan met de warmte als een hond die bijvoorbeeld drie weken uit de roulatie is vanwege een blessure. Oude honden en jonge pups kunnen hun lichaamstemperatuur ook niet zo goed regelen. Het handhaven van een gezond lichaamsgewicht moet worden beschouwd als een belangrijk managementinstrument om het HRI-risico te beperken.

Er zijn honden die vanwege hun fysieke kenmerken meer risico lopen op een zonnesteek. In het onderzoek ontdekten ze dat met name negen rassen een significant hoger risico op een zonnesteek hebben in vergelijking met bijvoorbeeld een kruising zoals labrador retrievers:

• De meeste rassen met een hoger risico op een zonnesteek zijn brachycephalic (platte gezichten). In feite hebben brachycephalische honden tweemaal de kans op een zonnesteek dan honden met een gemiddelde snuit (zoals labradors). Brachycephalic honden hebben meer kans om oververhit te raken omdat ze vaak al moeite hebben om te ademen, zelfs in rust. Effectief hijgen is essentieel voor verkoeling, aangezien honden niet kunnen zweten zoals mensen.
• De chow-chows en golden retrievers hebben een verhoogd risico op een zonnesteek vanwege hun dikke “dubbele jassen”. Een dikke vacht dient als isolatie, houdt hete lucht vast en beperkt warmteverlies als de hond oververhit raakt. Het is voor deze honden alsof ze tijdens een hittegolf een thermische jas dragen.
• Reuen en honden met een donkere vacht worden ook warmer bij warm weer.
• Raszuivere honden hebben in vergelijking met kruisingen twee keer meer kans op een zonnesteek
• Zware honden en honden met overgewicht vertonen ook een verhoogd risico op een zonnesteek. Belangrijk is dat deze groep zowel honden met obesitas omvat als honden die groot of gespierd zijn. Grote honden hebben over het algemeen meer kans op een zonnesteek dan honden onder de 10 kg, terwijl honden van gigantische rassen (met een gewicht van meer dan 50 kg) driemaal meer kans hadden op een zonnesteek.
• Honden ouder dan twee jaar lopen ook een groter risico, waarbij oudere honden (ouder dan 12 jaar) de meeste kans kregen op een zonnesteek. Dit komt omdat jongere honden mogelijk actiever zijn, terwijl oudere honden met verminderde cardiovasculaire en ademhalingsfunctie moeite hebben om overtollige warmte zo efficiënt mogelijk te kunnen verliezen.

c

 

 

P.S. Een goed getrainde hond moet aan het begin van de zomerse periode net als wij wennen aan die warmte. Zo’n acclimatiseringsproces verschilt per hond van 7 á 9 dagen tot 3 á 4 weken. 

 

Succes met alle tips…en als je zelf nog een tip hebt, laat het ons dan weten met een mailtje naar canitrailnl@gmail.com